
Pamięci bohaterskim obrońcom Sandomierza

Z okazji 200. rocznicy walk o Sandomierz w 1809 r. otwarte zostały w Sandomierzu dwie interesujące wystawy okolicznościowe. W Ratuszu kustosz Muzeum Diecezjalnego Urszula Stępień przygotowała wystawę fotograficzno-literacką: stare zdjęcia miejsc sandomierskich wydarzeń z 1809 r., opatrzone cytatami z "Popiołów" Stefana Żeromskiego, który opisał te wydarzenia na kartach swojej powieści. Na wystawie "Sandomierz 1809 roku w ikonografii", zorganizowanej przez Bożenę Wódz, kustosz Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, znalazły się portrety /obrazy olejne i grafiki/ księcia Józefa Poniatowskiego, wodza naczelnego wojsk Księstwa Warszawskiego, generała Michała Nowiny - Sokolnickiego, obrońcy Sandomierza i Jana Weissenhofa, obrońcy sandomierskiej placówki przy kościele św. Pawła. Można też obejrzeć malarskie i graficzne przedstawienia walk o miasto, m. in. Michała Stachowicza i Jerzego Jełowickiego. Jerzy Jełowicki, ziemianin, inżynier, malarz scen historycznych i batalistycznych, żołnierz XXI Pułku Ułanów Nadwiślańskich, poległy w obronie Warszawy w 1939 r., wprowadza widza przed mury miasta objętego ogniem walk polsko-austriackich, rozpoczętych 17 maja 1809 r. Atak na fortyfikacje Sandomierza to moment z pierwszego dnia walk, w którym pułk Jana Weissenhofa pod wodzą księcia Marcelego Lubomirskiego naciera na północny punkt obrony Austriaków przy Bramie Opatowskiej, podczas którego książę oddał swoje młode życie. Jego śmierć na murach Sandomierza utrwalił Ignace Duvivier.
Na wystawie zatytułowanej "Pamiętny rok 1809" w Muzeum Diecezjalnym cenne pamiątki z epoki napoleońskiej i z 1809 r. zgromadziła kustosz Urszula Stępień. Wśród nich znajduje się m. in. tekst o roku 1809 ks. Andrzeja Wyrzykowskiego zamieszczony w miesięczniku "Kronice diecezji sandomierskiej", list gen. Michała Sokolnickiego jako komendanta wojskowego Sandomierza do generała Tomasza Łubieńskiego, okolicznościowa pocztówka upamiętniająca obronę Sandomierza z portretem gen. Sokolnickiego, dokument wydany przez Rząd Centralny Wojskowy we Lwowie z dnia 10 czerwca 1809 r., dotycząca organizacji władz krajowych, niezrealizowany projekt pomnika generała wykonany w 1911 r. przez rzeźbiarza Marcina Rożka, gęsie pióro poety Bogdana Zalewskiego, figurka gabinetowa księcia Józefa Poniatowskiego i grafika przedstawiająca jego śmierć w nurtach Elstery oraz scenę zawiadomienia o jego śmierci, kałamarz w kształcie sarkofagu księcia, bęben austriacki jako pamiątka walk z 1809 r., pudełeczko z kosmykiem włosów Napoleona, nadania orderu Legii Honorowej przez Napoleona z Wyspy Św. Heleny dla kapitanów Józefa Soleckiego i Wincentego Porembskiego za zasługi w latach 1792 -1815 z dnia 5 maja 1821 r. Wystawy, ze względu na swoje wartości patriotyczne, dydaktyczne, potrwają do końca br.
Alicja Trześniowska