O ks. Czesławie Kaczmarku mówiono: ksiądz z talentem od Boga. Jak wspominali najbliżsi księża współpracownicy - był tytanem pracy, doskonałym organizatorem, planistą i wizjonerem, ideowcem. Pociągała wielu księży i świeckich jego wielka pracowitość i głębia wypowiedzi podczas kazań, rekolekcji, spotkań z laikatem, zatroskanie o los każdego człowieka, zwłaszcza ludzi najbiedniejszych. Pragnął im służyć w osobistym kontakcie i wielkim ruchu katolicko-społecznym Akcji Katolickiej. Odegrał niezwykle ważną rolę w powojennych dziejach Kościoła katolickiego w Polsce jako ordynariusz diecezji kieleckiej. Należał do najbardziej nieprzejednanych wobec komunizmu hierarchów Kościoła katolickiego w Polsce, stał się więc ofiarą zbrodniczego, walczącego z Kościołem systemu komunistycznego. Szeroko zakrojoną działalność bp. Czesława Kaczmarka i jego dramatyczne losy ukazuje książka "Omnia pro Christo Rege. Ksiądz Czesław Kaczmarek biskup - męczennik", wydana przez Muzeum Diecezjalne w Kielcach pod red. ks. Pawła Tomczyka, dyr. placówki.

Ks. prof. dr hab. Jan Śledzianowski, wykładowca WSD w Kielcach oraz Uniwersytetu Świętokrzyskiego im. J. Kochanowskiego w Kielcach, prześledził na łamach tej publikacji działalność duszpasterską ks. Czesława Kaczmarka w Płocku w okresie przedwojennym. Przedstawił jego różnorodną działalność organizacyjną, wychowawczą, rekolekcyjną jako sekretarza generalnego Związku Młodzieży Męskiej, a następnie dyrektora Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Płocku. Autor ukazuje, jak duchem apostolskim starał się on ogarnąć cały zastęp młodzieży na północnym Mazowszu, jak w sposób doskonały włączył w prace Kościoła szerokie zastępy inteligencji polskie: lekarzy, nauczycieli, prawników, ziemian.

Do działalności duszpasterskiej biskupa Kaczmarka na stolicy w Kielcach w latach 1938-1963 odniósł się ks. dr Grzegorz Bujak z KUL. Jak podkreślił, ordynariusz kielecki za najważniejsze swoje zadanie uważał troskę o Kościół i powierzoną sobie diecezję, o rozwój duchowy i zbawienie wiernych. Wspierał wszechstronnie Akcję Katolicką, aby dzięki jej działalności w parafiach powstawała atmosfera angażowania się katolików w dzieło "zdobywania Polski dla Chrystusa". Szczególną wagę przywiązywał do religijnego rozbudzania środowisk robotniczych. W okresie II wojny światowej starał się przede wszystkim ograniczyć jej negatywne dla diecezji skutki i zachować jak najszerszy margines swobody dla działalności religijnej. Wzywał do pogłębienia życia religijnego, do przyjęcia w gościnę wygnańców z Kujaw, Mazowsza, Pomorza, Poznania i Śląska, inicjował pomoc dla najbardziej potrzebujących. Dzięki niemu diecezja stała się punktem oparcia dla księży, którzy musieli uciekać z innych terenów. Od 1941 r. włączył się działalność podziemną i konspiracyjną. Po zakończeniu wojny z energią przystąpił do pracy duszpasterskiej i organizacyjnej, do likwidacji skutków wojny i kontynuowania inicjatyw przedwojennych, m. in. wznowienia przedwojennego szkolnictwa katolickiego, kształcenia księży, którzy mieli być dla wiernych przewodnikami w trudnych czasach. Odważnie m. in. sprzeciwił się mnożącym się w diecezji wypadkom antykościelnym, w tym incydentom z udziałem przedstawicieli aparatu władzy, funkcjonariuszy UB i MO. Protestował nawet u najwyższych władz państwowych w sprawie zwrotu przetrzymywanych obiektów kościelnych, zajął najbardziej bezkompromisowe spośród Episkopatu Polski stanowisko wobec ruchu "księży patriotów", dążąc on do natychmiastowej likwidacji formacji zagrażającej koherencji duchowieństwa, co prawdopodobnie było decydującym motywem zaatakowania biskupa przez władze ubeckie. "Atak w celu kompromitacji politycznej, a następnie zniszczenia moralnego był tak intensywny, że część społeczeństwa polskiego - obecnie tylko najstarszego pokolenia - kojarzyła biskupa z Kielc głównie ze sfingowanym procesem stalinowskim we wrześniu 1953 r. - pisze dr Ryszard Gryz z Instytutu Historii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J. Kochanowskiego w Kielcach w pracy"Bp Kaczmarek - męczennik komunizmu 1945-1963". Przedstawia w niej dramatyczne wydarzenia i cierpienia, jakie dotknęły biskupa ordynariusza w okresie komunistycznym. Autor rozważa, dlaczego właśnie jemu komuniści wyznaczyli rolę głównego oskarżonego w pokazowym procesie, a następnie chcieli zniszczyć hierarchę obrzydliwymi pomówieniami. Sprawa biskupa Kaczmarka, najpoważniejszy konflikt personalny w PRL do polowy lat sześćdziesiątych, zakończył się sukcesem strony kościelnej dzięki wsparciu Stolicy Apostolskiej, a przede wszystkim - nieustępliwej postawie prześladowanego biskupa, który przepłacił to jednak utratą zdrowia i przedwczesną śmiercią.

Książkę "Omnia pro Christo Rege" można nabyć w Muzeum Diecezjalnym w Kielcach, ul. Jana Pawła II 3, 25-013 Kielce, tel. 041 3445820.