
Zinwentaryzowano Archiwum Kapituły w Sandomierzu

W Muzeum Diecezjalnym 30 października 2010 roku odbyło się spotkanie autorskie promujące niecodzienne opracowanie historyczne Inwentarz rękopisów Archiwum Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej w Sandomierzu XIII-XX wieku. Autorem unikatowego opracowania jest prof. Feliks Kiryk z Krakowa, który poświęcił 7 lat na inwentaryzację oraz usystematyzowanie manuskryptów, które kryje kolegiackie archiwum.
Prezentowana książka zawiera informacje o ponad tysiącu jednostek archiwalnych od średniowiecznych pergaminów przez księgi miasta Sandomierza, dokumenty kapitulne, księgi metrykalne i wiele innych dokumentów. - Jest to pozycja zawierająca przede wszystkim źródła dla archiwistów, historyków oraz fascynatów historii miasta i diecezji sandomierskiej. Z jej lektury można dowiedzieć się, czego można szukać w archiwum, a czego się tam nie znajdzie - mówił profesor Kiryk. Inwentaryzacja objęła dokumenty średniowieczne świadczące o poziomie szkoły katedralnej oraz kodeksy pergaminowe i papierowe, dzieje kolegiaty sandomierskiej, oficjalatu sandomierskiego, radomskiego i tarnowskiego, akta klasztorne i szpitalne, akta przebudowy katedry, dokumenty związane z historią miasta oraz wiele innych - tłumaczył profesor. Inwentarz dokumentów niewątpliwie dostarcza wiele cennych informacji o historii diecezji sandomierskiej, poszczególnych parafii, miejscowości oraz działalności społeczno-kulturalno-gospodarczej społeczeństwa na przełomie od XIII do XX wieku. Objął on także pokaźny zespół innych archiwaliów odnoszących się do instytucji poza kościelnych, dóbr królewskich oraz szlacheckich, a nadto niemały zespół akt o charakterze biograficznym. - Archiwum powstawało przez wieki, dokumenty były skrzętnie przechowywane przez kapitułę katedralną, co uchroniło je przed burzliwymi zawieruchami dziejów narodu i miasta. Najwięcej dokumentów trafiło do zbioru po kasatach zakonów związanych z reperkusjami po powstaniu styczniowym, choć stanowią one tylko część przebadanego materiału - referował prof. Kiryk. Spotkanie podsumował bp Krzysztof Nitkiewicz, dziękując profesorowi za włożony trud i lata badań nad dokumentacją. - Przedstawione dziś badanie historyczne oraz publikacja są niewątpliwym świadectwem pokazującym działania Kościoła, który wypełniał swoją zbawczą misję na tych terenach. Miała ona zawsze na celu chwałę Bożą i dobro człowieka. Dobra kościelne nie były prywatną własnością jakiejś uprzywilejowanej grupy, co dzisiaj niektórzy zarzucają Kościołowi w kontekście zwrotu zagrabionych przez komunistyczny reżim własności. One służyły przez wieki całe i służą do dzisiaj budowie świątyń, które uczynione ręką wybitnych artystów umożliwiały wspólnocie wierzących gromadzenie się na Eucharystii, a dzisiaj stanowią również bezcenne dziedzictwo kulturowe; te dobra służyły jednocześnie szkolnictwu, dziełom miłosierdzia i realizacji wielu inicjatyw społecznych. Tak więc wydany katalog, dokumentując chwalebną przeszłość Kościoła, broni jego dobrego imienia wobec niesprawiedliwych pomówień - mówił biskup. W ostatnim czasie podjęte zostały decyzje, co do zabezpieczenia zbioru oraz dalszych badań nad ich zawartością - dodał bp Nitkiewicz.
Pozycja została wydana w nakładzie 400 egzemplarzy dzięki Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu, pomocy finansowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz przy udziale Wydawnictwa i Drukarni w Sandomierzu oraz Muzeum Diecezjalnego. Profesor Feliks Kiryk współpracujący z diecezją sandomierską od 20 lat przed podjęciem prac nad inwentaryzacją archiwum w 2002 r. opublikował katalog zatytułowany Pergaminy Archiwum Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej Sandomierskiej.
Ks. Tomasz Lis (e-mail)