Wcielenie Syna Bożego jest najważniejszym wydarzeniem dla dziejów ludzkości. Przyjście Boga do ludzi jedynie w chrześcijaństwie nabiera właściwej wyjątkowości i niepowtarzalności dzięki temu, że przyjmuje On naturę człowieka. W Jezusie Chrystusie, prawdziwym Bogu i prawdziwym człowieku, który jest jedynym Pośrednikiem zbawienia, pozwala się widzieć i pozostaje widziany.¹

Tym samym, człowiek może spotkać się z Bogiem, tu na ziemi, w sposób możliwy do "zarejestrowania" przez niego samego, nawet przez zmysły, nie jednak dzięki własnemu wysiłkowi, bądź metodę przez siebie wymyśloną, lecz jedynie dzięki dobrowolnej inicjatywie Boga, któremu spodobało się samoobjawić człowiekowi.²

Tak rozumiana inicjatywa Boga samoobjawiającego się i miłującego człowieka, jest w pełni możliwa przez Jego Wcielenie, zejście ku człowiekowi, "upodobnienie się" do ludzkich warunków rozumienia i postrzegania. Doskonały i Święty Stwórca przychodzi do grzesznego stworzenia. Tłumaczy to św. Paweł:

On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie, uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci - i to śmierci krzyżowej (Flp 2, 6n).

W tym tekście znajduje swoją biblijną podstawę synkatábasis Boga (dostosowanie się, upodobnienie się)³, która jest nieodzowna aby człowiek mógł rozpoznać Jego samego i plany Jego zbawczej miłości, jaką żywi do swoich stworzeń.⁴ Aczkolwiek synkatábasis jest odnoszona przede wszystkim do słowa Bożego⁵, to przez analogię również do samego Słowa Wcielonego, stąd do każdego sposobu Bożej obecności. Jeśli więc Bóg dzieła Odkupienia dokonuje wciąż przez swoją obecność w Jezusie Chrystusie, to w szczególności przez Jego misterium paschalne celebrowane również dzisiaj przez Kościół, który nie zaprzestał nigdy go odprawiać.⁶

Daje temu wyraz, gdy mówi, że dla urzeczywistnienia tak wielkiego dzieła Chrystus jest zawsze obecny w swoim Kościele, szczególnie w czynnościach liturgicznych. Jest obecny w ofierze Mszy św., czy to w osobie odprawiającego, gdyż "Ten sam, który kiedyś ofiarował się na krzyżu, obecnie ofiaruje się przez posługę kapłanów", czy też zwłaszcza pod postaciami eucharystycznymi. Obecny jest mocą swoją w sakramentach tak, że gdy ktoś chrzci, sam Chrystus chrzci. Jest obecny w swoim słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo święte, wówczas On sam mówi. Jest obecny wreszcie, gdy Kościół modli się i śpiewa psalmy, gdyż On sam obiecał: "Gdzie dwaj albo trzej są zgromadzeni w imię moje, tam i ja jestem pośród nich" (Mt 18, 20) (SC 7).⁷

To miłosierne przyjście Boga do swych dzieci, które polega na przemawianiu w sposób zrozumiały dla nich, ma więc charakter zewnętrzny, można rzec medialny, ponieważ Bóg daje się "widzieć" pod osłoną, czyli "poprzez", chleb i wino (sacramentum visibile - smak i dotyk)⁸, słowa (sacramentum audibile - słuch i dźwięk), kapłana wyświęconego przez Kościół (alter Christus) oraz lud zgromadzony w swoje imię (Ecclesia). "Zejście" (łac. condescendere) Boga, czyli Jego obecność, wyraża się na sposoby dostosowane do ludzkiego pojmowania, które mogą być odbierane nawet przez zmysły. Przecież również spotkanie ze Zmartwychwstałym umożliwia Jego ujrzenie, a nawet dotknięcie.⁹ Na tym polega doświadczenie spotkania z Nim, że człowiek nawraca się, bo rozpoznając Go jest przekonany, że On prawdziwie żyje i nie jest jakąś ideą, bądź wspomnieniem, lecz realną Osobą.

Z takiego sposobu obecności Boga pośród swego ludu wynikają konkretne wnioski teologiczno-pastoralne, mówiące o możliwości Jego poznawania i spotkania: Eucharystia (znaczenie Mszy św., świętowanie niedzieli jako Dnia Zmartwychwstania Pańskiego; przeżywanie triduum paschalnego), Pismo św. (traktowanie słowa Bożego jako spisanego i czytanego w Kościele; potrzeba intronizacji Biblii w parafiach, czytanie jej indywidualnie i w rodzinach), kapłan (konieczność modlitwy za kapłanów i za powołania oraz formatio permanens), lud Boży (misyjność Kościoła, urząd i charyzmaty, stowarzyszenia i ruchy jako znaki czasu; wspólnoty życia: rodzina, Ojczyzna, parafia).

Duszpasterski program na rok 2001/2002 nosi tytuł: "Poznać Chrystusa".¹⁰ W gruncie rzeczy nie sugeruje on nic nowego, bo jak stwierdza Jan Paweł II program jest ten sam, jest nim Jezus Chrystus¹¹, trzeba tylko wypłynąć na głębię (duc in altum).¹² "Poznać Chrystusa" oznacza więc kontemplować Jego obecność właśnie w wymiarach-znakach pozostawionych przez Niego samego, a umożliwiających przekonanie, że On żyje: Ciało i Krew, Biblia, kapłan, Kościół.

Program duszpasterski charakteryzuje się stopniowym wchodzeniem w misterium Chrystusa, a jego podział podyktowany jest jedynie pewną systematyką, która pozwala uświadomić równocześnie cel zaangażowania chrześcijanina w życie z Chrystusem. Dlatego etapy: "poznać", "kochać" i "naśladować" aczkolwiek mają znaczenie w drodze inicjacji wiary, to w praktyce dojrzałego chrześcijańskiego doświadczenia powinny być nierozłączne i jednoczesne. Świat bowiem potrzebuje Dobrej Nowiny hic et nunc (nie dopiero za trzy lata, kiedy program duszpasterski zostanie zrealizowany; przynajmniej teoretycznie) oraz świadków - chrześcijan, gotowych zdać sprawę z nadziei, która w nich jest.¹³ Stąd program duszpasterski sprowadza się do postulatu ciągłej kontemplacji oblicza Jezusa Chrystusa, Jedynego Zbawiciela świata, tak, aby przez Kościół¹⁴ mogli je poznać i inni, którzy mają prawo je ujrzeć.¹⁵

Należy ich przyprowadzić, najpierw Natanaela, a potem pozostałych. Taką sytuację ukazują karty Ewangelii, w historii powoływanych przez Jezusa Apostołów. Zarówno Filip, jak i Natanael, do którego ten pierwszy powiedział: "Chodź i zobacz" (J 1, 46), później odnajdują dopełnienie swych pierwszych spotkań z Chrystusem zakończonych kontemplacją Jego oblicza, Jego obecności.

Filip prosi: Panie pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy. Odpowiedział mu Jezus: "Filipie, tak długo jestem z wami, a jeszcze mnie nie poznałeś? Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca. Dlaczego więc mówisz: "Pokaż nam Ojca?" Czy nie wierzysz, że Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie? (J 7, 8-10a).

Dla Natanaela, wraz z innymi sześcioma, jest to doświadczenie spotkanie Zmartwychwstałego Pana: żaden z uczniów nie odważył się zadać Mu pytania: "Kto Ty jesteś?", bo wiedzieli, że to jest Pan (J 21, 12b). Poznali Go.¹⁶

Jeśli poznać Chrystusa oznacza żyć i świadczyć po chrześcijańsku, to w tym zawiera się również szczególny rys duszpasterskiej posługi: pozwolić poznać Chrystusa również innym - "zaprowadzić do Niego Natanaela". Taki jest przecież cel posłannictwa herolda. Aktualnym więc wymogiem staje się dostosowanie środków jakimi się on posługuje do sposobu rozumienia jakim dysponuje współczesny Natanael.

Dlatego też postulatem spełnienia duszpasterskiego programu "Poznać Chrystusa" pozostaje swoiste "uniżenie się" wobec każdego współczesnego człowieka, do którego pragnie dotrzeć Bóg. To duszpasterskie synkatábasis, biorąc wzór z Bożego, powinno dotyczyć języka mówienia, sprawowania kultu i odczytywania znaków czasu. A wszystko po to, aby ukazać oblicze Jezusa i zaprowadzić do Niego Natanaela. Stąd też, ze względu na zróżnicowanie aktualnego adresata Dobrej Nowiny wymagana jest wyjątkowa pastoralna wszechstronność i coraz częstsze wychodzenie za zagubioną owcą. Drogą bowiem Kościoła jest człowiek, w tym znaczeniu, że jego struktura i charyzmaty widzą w nim głównego adresata głoszonego orędzia zbawienia.

Ponieważ Objawienie Boga odnajduje pełnię w dziele samego Jezusa Chrystusa¹⁷, dlatego w duszpasterstwie istotne jest czyn i słowo - świadectwo i orędzie.¹⁸ Świadectwo posłanego wyraża się przez jego wierność własnej tożsamości, pozbawioną niepotrzebnej poufałości i "światowej czczej gadaniny" (1 Tm 6, 20), pozostawiając przeświadczenie o jego pasterskiej trosce.¹⁹ Słowo, natomiast (homilia, katecheza itd.), domaga się formy adekwatnej do sposobu rozumienia słuchacza, czemu sprzeciwia się jego hermetyczność i niekomunikatywność.²⁰

To poszukiwanie adekwatnej formy przekazu orędzia zbawienia wobec jego adresata jest koniecznym sposobem (synkatábasis) aby słowo Boga dokonało swego wcielenia w życiu każdego człowieka (incarnatio), aby zamieszkało wśród nas.²¹