Wstęp

Dnia 19 stycznia przypada wspomnienie liturgiczne świętego Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara. Będzie ono obchodzone po raz pierwszy w 2004 roku jako wspomnienie świętego (Jan Paweł II zaliczył Go w poczet świętych dnia 18 maja 2003 roku).

Mówiąc o kulcie Bogarodzicy u świętego Biskupa Józefa Pelczara, zwróćmy uwagę na dwie sprawy:

1. Miejsce Maryi w życiu i posłudze Biskupa Józefa Pelczara.
2. Biskup Pelczar jako pątnik Matki Najświętszej.

I. Maryja w życiu i posłudze Biskupa Pelczara

1. Miłość do Matki Najświętszej wyniósł Pelczar z domu rodzinnego w Korczynie koło Krosna. Jak sam podaje w autobiografii, matka jeszcze przed narodzeniem ofiarowała Go Niepokalanej Dziewicy w Leżajsku, dokąd wybrała się na odpust w dniu 8 września 1841 roku. Swoje przeżycia opowiedziała potem synowi, który je dobrze zapamiętał. Gdy zrozumiał doniosłość tego aktu, jaki w Jego imieniu uczyniła matka, postanowił całe swoje życie związać z Matką Najświętszą. Tego postanowienia przestrzegał w całym życiu. Wszystkie ważniejsze sprawy "załatwiał" z Maryją. U Niej szukał światła, rady, pociechy, nicze-go nie czynił, zanim nie porozmawiał o tym z Maryją. Nic dziwnego, że Józefowi Pelczarowi nadano przydomek "Homo Marianus".

2. Józef Pelczar nie tylko sam serdecznie ukochał Maryję i Jej cały się oddał, lecz nadto czynił wszystko, aby także inni Ją poznali, ukochali, czcili i wiernie Jej służyli.

Posługiwał się przy tym wszelkimi środkami, jakie miał do dyspozycji, prócz przykładu, jaki dawał własnym życiem, chętnie przemawiał o Maryi, o Niej pisał, zachęcał innych, by o Niej mówili i pisali. W szczególny sposób szerzył kult Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Pamiętajmy, że było to przed I wojną światową, w okresie, gdy Naród był podzielony między trzech zaborców. Wtedy to rozwój kultu Matki Bożej Królowej Korony Polskiej miał ogromne znaczenie dla podniesienia ducha Narodu. Pelczar był przekonany, że tak jak matka ziemska gromadzi swoje dzieci dokoła siebie, tak Maryja Królowa naszej Ojczyzny zgromadzi Polaków z trzech zaborów i złączy duchowo w jeden silny organizm. Kiedy nadeszła 100-letnia rocznica Konstytucji 3 Maja, Pelczar założył w Krakowie w 1891 roku Bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej, nawiązując do ślubów Jana Kazimierza złożonych w katedrze lwowskiej w imieniu całego Narodu, ale niestety nie zrealizowanych przez Naród. Bractwo to przeszczepił później na grunt diecezji przemyskiej - już jako Biskup.

3. Charakter maryjny miał również Kongres urządzony w Przemyślu w 1911 roku, połączony z wiecem katolickim polskich stowarzyszeń. Przejęty czcią Matki Jezusowej zakładał Sodalicje Mariańskie różnych stanów, propagował je nawet wśród ludności wiejskiej. Kultu maryjnego nie ograniczał tylko do sfery religijnej, ale ożywiał nim całą swoją działalność w różnych dziedzinach, jak np. działalność kulturalna, charytatywna, społeczna.

Rozważając duchowość maryjną Pelczara, warto zwrócić uwagę na jeden charakterystyczny jej rys i nad nim się nieco zatrzymać. Biskup Pelczar otrzymał miano "pątnika Matki Najświętszej". On bowiem przez całe życie nawiedzał sanktuaria Maryjne zarówno w kraju, jak i za granicą. Udawał się do nich zwłaszcza w trudniejszych momentach życia.

II. Pątnik Matki Najświętszej

1. Szczególnie drogim Jego sercu było sanktuarium leżajskie, które odwiedzał przy każdej okazji. Do Leżajska zaniosła Go matka, gdy był jeszcze niemowlęciem. Udał się tam z rodzicami jako 10-letni chłopiec i miał szczęście uczestniczyć w uroczystościach stulecia koronacji cudownego obrazu Matki Jezusowej. Była to pierwsza świadoma pielgrzymka, pełna przygód, wymagająca ofiary, bogata w przeżycia religijne. Podczas sumy pontyfikalnej, celebrowanej przez biskupa Franciszka Wierzchlejskiego, Pelczar oddał się osobiście Maryi na wyłączną własność, a tym samym zaaprobował niejako akt oddania dokonany wcześniej przez pobożną matkę. Dziewięć lat później Pelczar, już jako kleryk, pełnił w tym samym sanktuarium funkcje subdiakona podczas odpustowej sumy. Do Leżajska udał się po powrocie ze studiów zagranicznych, tam skierował swoje kroki przed wyjazdem do Krakowa, u Matki Bożej Leżajskiej szukał światła jako rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, nawiedzał to sanktuarium często jako Biskup przemyski.

2. Drugim sanktuarium maryjnym, do którego często pielgrzymował Pelczar, był kościół OO. Bernardynów w Rzeszowie. Tam, przed figurą Matki Bożej Bernardyńskiej, studenci odmawiali pacierz wieczorny. W gronie modlących się nigdy nie brakło Józefa Pelczara.

3. Udając się do Leżajska czy Rzeszowa, Pelczar nawiedzał sanktuaria maryjne w samym Przemyślu: w katedrze modlił się często przed figurą Matki Bożej Jackowej, a w kościele OO. Franciszkanów przed cudownym obrazem Matki Niepokalanej. Często odwiedzał także położoną niedaleko Przemyśla Kalwarię Pacławską, a w starowiejskim sanktuarium maryjnym odprawiał doroczne rekolekcje.

Był częstym gościem - pielgrzymem - w Jarosławiu, gdzie przed cudowną statuą Matki Bożej Bolesnej modliła się niegdyś święta Jadwiga Wawelska podążając na objęcie Grodów Czerwieńskich.

Biskup Pelczar pozostał wierny przez całe życie praktyce nawiedzania sanktuariów maryjnych, pielgrzymował ciągle, dopóki pozwalały mu siły. Dla Matki Bożej nie szczędził żadnych trudów i ofiar. Dzięki staraniom Biskupa Pelczara osiem cudownych wizerunków otrzymało korony papieskie. Pięć z nich ukoronował osobiście: w Starej Wsi, w Dzikowie - Tarnobrzegu, Tuligłowach koło Pruchnika, w Starym Borku koło Rzeszowa i w Rudkach koło Sambora.

Zakończenie

1. Uczmy się od świętego Biskupa wszystkie sprawy i problemy życiowe omawiać z Matką Najświętszą, szukając u Niej rady, światła i siły. Każda ziemska matka stara się dać swemu dziecku jak najlepszą radę, o ileż więcej może nam pomóc Wspomożycielka Wiernych.

2. Starajmy się o to, by za pośrednictwem gorliwego pątnika Maryi nasze rodziny, a przede wszystkim serca były sanktuariami Maryi.

3. Kształtujmy nasze serca na wzór Serca Jezusowego i Niepokalanego Serca Maryi. Niech nasze serca będą otwarte na łaskę Bożą, a nasze dłonie na potrzeby naszych braci. Tak jak święty Józef Pelczar, starajmy się pielgrzymować przez życie z Jezusem i Maryją.