Wstęp

Diecezja Sandomierska uczestniczyła wraz z całym Kościołem w Jubileuszu Wcielenia Syna Bożego według programu jaki nakreślił Ojciec święty w dokumentach: list apostolski "Tertio Millennio Adveniente", bulla "Incarnationis Mysterium", "List o pielgrzymowaniu do miejsc świętych związanych z historią zbawienia".

W nurt przygotowań do Jubileuszu oraz do wejścia w nową ewangelizację trzeciego tysiąclecia włączony został II Synod Diecezji Sandomierskiej.

Opatrznościowym wydarzeniem przygotowującym diecezję do Wielkiego Jubileuszu była wizyta apostolska Ojca świętego Jana Pawła II w Ojczyźnie, a szczególnie spotkanie z Nim w Sandomierzu. Hasło "Potężni wiarą" i błogosławieństwo "Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą" stały się mottem nauczania i programów przygotowań do Jubileuszu dla wspólnot duszpasterskich diecezji.

Przygotowanie do Jubileuszu

Przygotowaniem diecezji do Roku Jubileuszowego kierował Diecezjalny Komitet Jubileuszowy (ustanowiony przez Biskupa Sandomierskiego 5 października 1998 ), który na kolejnych spotkaniach opracował program duszpasterski oraz kalendarz diecezjalnych celebracji jubileuszowych. Kalendarz Jubileuszowy został zsynchronizowany z kalendarzem rzymskich, oraz kalendarzem ogólnopolskich celebracji jubileuszowych.

W Adwencie 1999 roku i w samym Roku Jubileuszowym we wszystkich parafiach diecezji odbyły się rekolekcje lub misje przygotowujące wiernych do Jubileuszu Wcielenia.

Przygotowanie kapłanów do podjęcia posługi w roku Wielkiego Jubileuszu dokonywało się na wyszczególnionych niżej spotkaniach formacyjnych i okolicznościowych nabożeństwach:

• Kapłański akt pokuty w Roku Boga Ojca przed Wielkim Jubileuszem Wcielenia na zakończenie II Synodu Diecezji Sandomierskiej dokonany w dekanalnych wspólnotach kapłańskich, oraz modlitwa o uświęcenie kapłanów, która miała miejsce w katedrze sandomierskiej 28 maja 1999 roku .
• Konferencje Dziekanów oraz konferencje rejonowe dla duchowieństwa w 1999 roku poświęcone przygotowaniu i przeprowadzeniu Jubileuszu w parafiach.
• Dzień Modlitwy o uświęcenie kapłanów ze szczególną intencją dziękczynienia Opatrzności za beatyfikację wśród 108 męczenników kapłanów diecezji sandomierskiej.
• Spotkania w ramach formacji stałej kapłanów.

Na spotkaniach kapłańskich podkreślano fakt, że Wielki Jubileusz jest wyzwaniem do podjęcia troski o jakość codziennej posługi duszpasterskiej - a więc potrzebna jest krytyczna refleksja nad sprawowaną misją, nowe inicjatywy aktywizujące wiernych świeckich, rzetelniejsza troska o piękno sprawowania liturgii, podjęcie systematycznej katechezy sakramentalnej, gorliwość w sprawowaniu Sakramentu Pokuty, inspirowanie jubileuszowych inicjatyw charytatywnych i materialnych itd.

Szczególnych inspiracji dostarczył Jubileusz 50-lecia kapłaństwa Biskupa Sandomierskiego obchodzony uroczyście 11 grudnia 1999.

Listy pasterskie oraz okolicznościowe przemówienia Biskupa Sandomierskiego w roku poprzedzającym Wielki Jubileusz nawiązywały do przeżywanych przez diecezję wydarzeń a równocześnie przygotowywały wiernych do pogłębionego i owocnego korzystania z jubileuszowego czasu łaski:

• List pasterski po pielgrzymce Ojca świętego w Sandomierzu,
• List pasterski na Adwent 1999 roku,
• Komunikat Biskupa Sandomierskiego do mieszkańców Sandomierza z okazji otwarcia Roku Jubileuszowego w katedrze sandomierskiej,
• Komunikat Biskupa Sandomierskiego do mieszkańców Stalowej Woli z okazji otwarcia Roku Jubileuszowego w konkatedrze w Stalowej Woli,
• Komunikat Biskupa Sandomierskiego dotyczący celebracji jubileuszowych skierowany do mieszkańców Ziemi Ostrowieckiej i miasta Ostrowca Świętokrzyskiego.

Przeżyciom jubileuszowym towarzyszyły kolejne listy pasterskie w Roku Jubileuszowym:

• List Pasterski do wiernych na Wielki Post 2000,
• Zaproszenie do udziału w Jubileuszowej Pielgrzymce do sanktuarium Krzyża Świętego biskupów Sandomierskiego, Kieleckiego i Radomskiego,
• List Pasterski w pierwszą rocznicę Jubileuszowej Pielgrzymki Ojca świętego do diecezji sandomierskiej.

Rok Jubileuszowy w Diecezji Sandomierskiej

Naturalnym kontekstem przeżyć jubileuszowych w diecezji stał się rok liturgiczny oraz tradycja duszpasterska diecezji i parafii ubogacona o treści jubileuszowe przez misje, rekolekcje, kongresy, sympozja, okolicznościowe spotkania oraz bieżące nauczanie prowadzone we wspólnotach parafialnych i grupach duszpasterskich.

Dla ogółu wiernych najważniejszymi celebracjami jubileuszowymi, przeżywanymi w rytmie roku liturgicznego stały się: uroczystości, święta i niedziele oraz celebracje sakramentów świętych, zwłaszcza Eucharystii. W łączności z rzymskimi celebracjami sakramentów świętych, sprawowanymi przez Ojca świętego Biskup Sandomierski udzielał sakramentów w katedrze.

Jubileuszowe celebracje sakramentów oraz postanowienia II Synodu Diecezji Sandomierskiej stały się impulsem wydania przez Biskupa Sandomierskiego instrukcji poświęconych przygotowaniu i sprawowaniu Sakramentów.

Inicjatywy podejmowane na różnych poziomach duszpasterstwa umożliwiły wiernym włączenie się w nurt jubileuszowego pielgrzymowania Kościoła połączonego z sakramentalnym przebaczeniem grzechów i zyskaniem odpustu zupełnego. Duszpasterze organizowali parafialne pielgrzymki do katedry oraz do jubileuszowych kościołów stacyjnych.

Diecezjalna celebracja Wielkiego Jubileuszu z udziałem przedstawicieli Episkopatu Polski, władz państwowych i samorządowych, duszpasterstw oraz wiernych odbyła się 25 marca - w rocznicę powstania diecezji sandomierskiej.

Znaczącym jubileuszowym wydarzeniem była również pielgrzymka pod przewodnictwem Pasterzy diecezji sandomierskiej, kieleckiej i radomskiej na Święty Krzyż.

Rok Jubileuszowy w parafiach diecezji sandomierskiej

Czas Jubileuszu stał się dla wiernych czasem nawrócenia, pojednania z Bogiem i ludźmi, pogłębienia wiary oraz zachętą do uczestnictwa w życiu Kościoła.

W ciągu Roku Jubileuszowego odbywały się, w różnych formach, celebracje dla wszystkich kategorii wiernych, tj. dla dzieci, młodzieży, małżonków, osób konsekrowanych, kapłanów, różnych zawodów. W parafiach odbyły się jubileuszowe celebracje sakramentów: chrztu, namaszczenia chorych, pokuty, małżeństwa, natomiast w sprawowaniu pozostałych sakramentów udzielanych przez Ojca świętego w Rzymie i Biskupa Sandomierskiego w katedrze parafie uczestniczyły przez modlitwę i swoich przedstawicieli.

Stała adoracja Najświętszego Sakramentu w kościołach stacyjnych oraz okolicznościowe adoracje Najświętszego Sakramentu, wprowadzone we wszystkich parafiach wpłynęły na ożywienie kultu eucharystycznego.

W zdecydowanej większości parafie przeżyły centralną uroczystość jubileuszową poprzedzoną misjami lub rekolekcjami misyjnymi. Z parafialną celebracją duszpasterze łączyli poświęcenie pamiątkowego wotum dla uczczenia Wielkiego Jubileuszu.

Rok Jubileuszowy w Duszpasterstwie Rodzin

Dominantą programu Duszpasterstwa Rodzin na Rok Wielkiego Jubileuszu była promocja Pisma świętego w rodzinach. W ramach rekolekcji adwentowych lub misji odbyły się intronizacje Biblii, co stało się punktem wyjścia do czytania Pisma świętego w rodzinach i kręgach biblijnych zorganizowanych w licznych parafiach. W czasie Jubileuszowej Pielgrzymki do katedry uczestnicy otrzymali egzemplarz Ewangelii świętego Łukasza. Delegacja diecezjalna uczestniczyła w pielgrzymce do Rzymu na Światowe Spotkanie Rodzin.

W ciągu Roku Jubileuszowego propagowane były idee obrony życia i podejmowanie przez wiernych duchowej adopcji oraz włączanie się do Krucjaty Obrony Życia. Duszpasterstwo Rodzin oraz Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Sandomierskiej zorganizowało sympozja poświęcone problemom rodziny i wychowania pod hasłem: "Aby młodzi byli szczęśliwi i mieli szczęśliwe rodziny" i "Solidarni z rodziną - Wielkie świętowanie rodzin".

W jubileuszowej radości i refleksji małżonkowie przeżywali swoje jubileusze małżeństwa organizowane przez duszpasterzy w różnych formach.

Rok Jubileuszowy w Duszpasterstwie Dzieci i Młodzieży

Problematyka Jubileuszu połączona z zachętą do korzystania z łask jubileuszu była obecna w katechezie szkolnej, w rekolekcjach szkolnych oraz we wszystkich przedsięwzięciach duszpasterskich podejmowanych przez duszpasterzy dzieci i młodzieży. W gablotkach szkolnych umieszczane były plakaty wyjaśniające znaczenie Jubileuszu i warunki korzystania z łask Jubileuszu.

Na poziomie parafii, rejonu duszpasterskiego, diecezji odbywały się jubileuszowe spotkania liturgiczne i formacyjne dla grup duszpasterskich dzieci i młodzieży. Podkreślić należy jubileuszowy charakter programów formacyjnych realizowany przez Duszpasterstwo Służby Liturgicznej, Ruch Światło-Życie, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży i Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Problematykę Jubileuszu przybliżały dzieciom i młodzieży konkursy: konkurs biblijny, konkurs wiedzy religijnej, jubileuszowy przegląd jasełek, konkursy poetyckie i recytatorskie.

Dla uczczenia Wielkiego Jubileuszu odbyły się w diecezji festiwale kolęd, piosenek religijnych i pielgrzymkowych ze szczególnym akcentowaniem twórczości o tematyce jubileuszowej.

Jubileuszowa radość i modlitwa towarzyszyły młodzieży uczestniczącej w Jubileuszowej Pielgrzymce Maturzystów na Jasną Górę, Jubileuszowym Spotkaniu Młodzieży w sanktuarium Krzyża Świętego, w dniu Wspólnoty Ruchu Światło - Życie, podczas Pielgrzymki Ziemi Sandomierskiej na Jasną Górę. W XV Światowym Dniu Młodzieży w Rzymie uczestniczyło ok. 400 osób, w tym 15 - osobowa pielgrzymka rowerowa.

W ramach Festiwalu Kultury Chrześcijańskiej w jubileuszowym konkursie Szkoło Millenium uczestniczyło 17 szkół, w których młodzież przygotowała różnorodne prezentacje artystyczne o tematyce milenijnej. W zakończeniu konkursu 15 czerwca wzięło udział ok. 1000 osób. Udział w Festiwalu został upamiętniony spiżowymi tablicami umieszczonymi w szkołach.

W Roku Jubileuszowym domy rekolekcyjne zorganizowały rekolekcje zamknięte dla maturzystów, kandydatów do Sakramentu Bierzmowania, ministrantów, scholi, grup klasowych - uczestniczyło w nich ok. 3000 osób.

Rok Jubileuszowy w duszpasterstwach specjalistycznych

Diecezjalne duszpasterstwa stanowe i zawodowe przygotowały programy obchodu Wielkiego Jubileuszu i kalendarze celebracji jubileuszowych w kościołach parafialnych, kościołach stacyjnych i w katedrze. Dla uczczenia Jubileuszu 2000 wierni zaangażowani w duszpasterstwach składali duchowe wota i postanowienia odnoszące się do osobistego uświęcenia i apostolstwa. Dla pogłębienia przeżyć jubileuszowych duszpasterstwa organizowały serie rekolekcji zamkniętych.

W ramach obchodów Jubileuszu 2000 wszystkie duszpasterstwa zorganizowały swoje centralne celebracje w kościołach stacyjnych, często z udziałem księży biskupów. Obok tradycyjnych duszpasterstw skupiających licznie wiernych - duszpasterstwo ludzi pracy, rolników, nauczycieli - zaznaczyły swoje istnienie przez udział w jubileuszowych uroczystościach tak nietypowe wspólnoty jak duszpasterstwo pszczelarzy czy hodowców gołębi. Grupy duszpasterskie brały także udział w diecezjalnych celebracjach jubileuszowych w katedrze oraz w jubileuszowych pielgrzymkach na Jasną Górę i do Rzymu.

Akcja Katolicka zorganizowała rekolekcje zamknięte dla różnych grup stanowych i zawodowych, wykłady prowadzone w ramach Instytutu Edukacji Narodowej, konferencje naukowe dla rolników, tygodnie społeczne, tygodnie kultury chrześcijańskiej i inne.

Jubileuszowe Duszpasterstwo Pielgrzymkowe

W jubileuszowych pielgrzymkach do Rzymu, Ziemi Świętej i do sanktuariów maryjnych uczestniczyło ok. 2000 diecezjan.

Przedstawiciele diecezjalnych duszpasterstw stanowych i zawodowych oraz reprezentanci poszczególnych parafii uczestniczyli w jubileuszowych pielgrzymkach i celebracjach odbywających się na Jasnej Górze oraz w innych sanktuariach krajowych i diecezjalnych.

Jubileuszowe nauczanie oraz celebracje wypełniły program tradycyjnych pieszych pielgrzymek do Częstochowy, w których łącznie uczestniczyło ok. 3000 osób.

Duszpasterze młodzieży i sportowców zorganizowali pielgrzymki rowerowe do Rzymu, na Jasną Górę i do sanktuarium Krzyża Świętego.

Ponadto we wszystkich parafiach zorganizowane zostały okolicznościowe pielgrzymki do jubileuszowych kościołów stacyjnych oraz do sanktuariów diecezjalnych i narodowych.

W celebracjach o charakterze diecezjalnym oraz w celebracjach sakramentów odbywających się w katedrze uczestniczyli przedstawiciele parafii, a także duszpasterstw stanowych i zawodowych.

Rok Jubileuszowy w Duszpasterstwie Charytatywnym

Jubileuszowa opcja na rzecz ubogich nakreślona przez Ojca świętego stała się przynagleniem do ożywienia dzieła miłosierdzia na różnych poziomach duszpasterstwa. Zaowocowała uwrażliwieniem duszpasterzy i wiernych na potrzeby bliźnich oraz zainspirowała do podejmowania różnorodnych inicjatyw promujących chrześcijańskie miłosierdzie i do konkretnych dzieł miłosierdzia.

Zorganizowane zostało schronisko dla bezdomnych. Istniejące już stacje opieki Caritas zwiększyły liczbę zatrudnionych pielęgniarek oraz wzbogaciły się o nowe gabinety rehabilitacyjne.

Caritas Diecezji Sandomierskiej poszerzył swoją bazę lokalową o nowy ośrodek formacyjny dla 200 osób w Bojanowie.

W diecezji powstało 50 nowych zespołów charytatywnych Caritas oraz 20 szkolnych Kół Caritas Diecezji Sandomierskiej.

Na poziomie diecezji i niektórych parafii podjęto próby organizowania systemu stypendiów umożliwiających naukę ubogiej młodzieży. W dzieło to włączyły się też osoby indywidualne.

Na bieżąco realizowane są programy dożywiania dzieci w szkole, pomocy w zaopatrzeniu w podręczniki i pomocy doraźnej rodzinom wielodzietnym.

Równolegle z tradycyjnie świadczoną pomocą doraźną w duchu jubileuszowej solidarności z poszkodowanymi i potrzebującymi diecezja uczestniczyła w zbiórkach dla poszkodowanych przez klęski żywiołowe zarówno w diecezji jak i w innych rejonach kraju.

Rok Jubileuszowy w kościołach stacyjnych

Dla umożliwienia wiernym korzystania z daru odpustu jubileuszowego połączonego z pielgrzymowaniem Biskup Sandomierski wyznaczył piętnaście jubileuszowych kościołów stacyjnych i zobowiązał kustoszów do przygotowania świątyń oraz zaplecza duszpasterskiego potrzebnego do godnego przyjęcia pielgrzymów i właściwej opieki duszpasterskiej nad nimi.

Archiprezbiterzy, wspólnie z dziekanami oraz kustoszami jubileuszowych kościołów stacyjnych, przygotowali program i kalendarium obchodów jubileuszowych. W programie nabożeństw kościołów stacyjnych znalazło się stałe wystawienie Najświętszego Sakramentu, systematyczna posługa sakramentu pokuty, msza święta z homilią sprawowana w dni powszednie w godzinach południowych i codzienne nabożeństwa jubileuszowe.

We wszystkich kościołach stacyjnych odbyły się jubileuszowe spotkania modlitewno-formacyjne dla duszpasterstw poszczególnych stanów, zawodów i różnych kategorii wiernych.

Zasadniczo również wszystkie parafie diecezji zorganizowały pielgrzymki do kościoła stacyjnego, w których uczestniczyło od kilkudziesięciu do 1700 osób.

Na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Biskup Sandomierski skierował do księży kustoszów jubileuszowych kościołów stacyjnych okolicznościowy list, w którym dziękował za ofiarną posługę oraz wyraził życzenie i prośbę o kontynuowanie, w miarę realnych możliwości, zaistniałych w czasie Wielkiego Jubileuszu form pobożności.

Wota Wielkiego Jubileuszu 2000

Najbardziej wartościowymi owocami Wielkiego Jubileuszu są postanowienia odnoszące się do nawrócenia, pojednania z Bogiem i bliźnimi, przemiany duchowej oraz podejmowanych przez wiernych zadań apostolskich. Ze zrozumiałych względów nie podlegają one statystyce, niemniej można stwierdzić ich dużą różnorodność. Świadczą o tym zaprowadzone w parafiach i wspólnotach duszpasterskich Księgi Jubileuszowych Postanowień i Ofiar Jubileuszowych.

Bardziej wymiernymi wotami są dzieła charytatywne jak schronisko dla bezdomnych i fundusz stypendialny dla młodzieży, nowa inicjatywa duszpasterstwa młodzież Forum Młodzieży - Ziemia Sandomierska 2000, nowopowstała parafia Matki Bożej Różańcowej w Koprzywnicy czy też restrukturyzacja kurii diecezjalnej i wydanie okolicznościowego Rocznika Diecezji 2000.

Znamiennymi pamiątkami Jubileuszu będą: kościoły, kaplice, domy parafialne, obiekty służące dziełu miłosierdzia chrześcijańskiego, kapliczki i krzyże przydrożne, figury Matki Bożej i świętych, pomniki Ojca świętego i pamiątkowe tablice. Można stwierdzić, że w każdej parafii pozostanie mniej lub bardziej okazała pamiątka Jubileuszu.

W Roku Jubileuszowym zostały poświęcone następujące kościoły:

• Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski w Nowej Dębie;
• Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Sandomierzu;
• Kościół pod wezwaniem świętej Barbary w Staszowie;
• Kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego w Domacynach;
• Kościół pod wezwaniem NMP Królowej Polski w Zachwiejowie;
• Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej w Mściowie;
• Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP w Cholewianej Górze;
• Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP w Janiku.

Ponad to zostały poświęcone kaplice:

• Kaplica filialna w Łążku, parafia pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim;
• Kaplica filialna w Studzieńcu, parafia Krzaki;
• Kaplica Domku Nazaretańskiego w sanktuarium św. Józefa w Nisku.

Wotum jubileuszowe ma pozostać trwałą i żywą pamiątką Wielkiego Jubileuszu wymagać więc będzie stałego odwoływania się do niego w nauczaniu i w modlitwie wspólnot parafialnych i duszpasterskich.

Zakończenie

Obchody Jubileuszu Wcielenia stały się dla Kościoła sandomierskiego czasem ożywienia i pogłębienia życia religijnego oraz zaowocowały cennymi inicjatywami duszpasterskimi i dziełami miłosierdzia.

Bez wątpienia Wielki Jubileusz pogłębił u wiernych doświadczenie rzeczywistości Kościoła i wspólnoty wszystkich wierzących. Duszpasterze sygnalizują liczny udział wiernych w celebracjach jubileuszowych oraz wzrost frekwencji na Mszy świętej niedzielnej. Zauważa się też wzrost liczby penitentów przeżywających Sakrament Pokuty w sposób pogłębiony.

Wyrażając wdzięczność Bogu za dar Wielkiego Jubileuszu Kościół Sandomierski pragnie z odnowionym dynamizmem duszpasterskim podjąć dzieło nowej ewangelizacji w Trzecim Tysiącleciu.