Cele katechezy:
* przybliżenie informacji związanych z pontyfikatem Jana Pawła II,
* ukazanie Ojca Świętego jako Świadka Nadziei,
* wychowanie młodzieży do świadomego przeżywania Dnia Papieskiego,
* kształtowanie postawy życia chrześcijańskiego w łączności z Ojcem Świętym.
Metody: praca z tekstem, pogadanka, pokaz, burza mózgów.
Środki dydaktyczne: dyktafon (lub magnetofon), kaseta magnetofonowa, materiały do pracy w grupach, plakat ukazujący Jana Pawła II, duży napis: "Nie lękajcie się", fragment przemówienia Jana Pawła II nadesłany z okazji Apelu III Tysiąclecia na Polach Lednickich.
Plan katechezy
Wstęp
Modlitwa w intencji Ojca Świętego Jana Pawła II.
Burza mózgów (hasło: "świadek nadziei", po której przeprowadzamy krótką pogadankę wprowadzającą do pracy w grupach.
- czas ok. 10 min.
Rozwinięcie
Ćwiczenie: "audycja radiowa" - oparte na pracy w grupach (nad tekstem).
Krótkie podsumowanie katechety.
- czas ok. 25 min.
Zakończenie
Indywidualna praca uczniów nad tematem katechezy.
Podsumowanie i wysunięcie wniosków.
- czas ok. 10 min.
Przebieg katechezy
Wstęp
A) Zapraszamy młodzież do sali, w której na tablicy wisi duży plakat ukazujący Jana Pawła II, obok widnieje napis: "Nie lękajcie się!". Katecheta poleca, aby wybrana osoba odczytała fragment wypowiedzi Jana Pawła II nadesłany z okazji Apelu III Tysiąclecia na Polach Lednickich:
"Nie lękajcie się iść w przyszłość przez Bramę, którą jest Chrystus. Bądźcie wytrwali. Nie wystarczy przekroczyć próg, trzeba iść w głąb...Podnieście głowy i zobaczcie cel waszej drogi. Jeśli idziecie z Chrystusem, jeśli przewodzi Wam Duch Święty, to nie może być innego celu, jak dom Ojca, który jest w niebie..."
Na zakończenie, wszyscy odmawiają modlitwę: "Ojcze nasz".
B) Kolejnym etapem jest "burza mózgów". Katecheta podaje młodzieży hasło ("świadek nadziei"), a wszelkie odpowiedzi zapisywane są na tablicy obok plakatu z Janem Pawłem II.
C) Następnie przechodzimy do krótkiej pogadanki, opartej na odczytanym fragmencie oraz informacjach zebranych w czasie "burzy mózgów".
Przykładowe pytania:
- Co znaczy iż Ojciec Święty Jan Paweł II jest nazywany "Świadkiem Nadziei"?
- W jaki sposób możemy wyrażać swoją łączność z papieżem?
- Co to jest Dzień Papieski?
Rozwinięcie
W tej części proponuje się ćwiczenie: "audycja radiowa".
Katecheta wybiera jedną osobę, która ma za zadanie poprowadzenie audycji radiowej na temat: "Ojciec Święty Jan Paweł II - jako Świadek Nadziei" (osoba ta układa pytania, które będzie zadawała rozmówcom - na podstawie materiałów pomocniczych).
Pozostałą część klasy dzielimy na 4 grupy, każda otrzymuje materiały, na podstawie których przygotowuje wypowiedź ukazującą nadzieję w osobie i wypowiedziach Jana Pawła II:
- grupa I: Nadzieja jest Osobą
- grupa II: Nadzieja mocą Kościoła
- grupa III: Wspólnota młoda duchem
- grupa IV: Społeczny wymiar chrześcijańskiej nadziei
* czas maks. 10 min.
Po wykonaniu zadania grupy typują przedstawiciela, który będzie ich reprezentował. Cztery wybrane osoby zajmują miejsca przy tablicy, stają się gośćmi zaproszonymi do studia radiowego w celu wzięcia udziału w dyskusji: "Ojciec Święty Jan Paweł II - jako Świadek Nadziei". Pozostali stają się słuchaczami, którzy mogą włączyć się w rozmowę poprzez "telefon" (np. podniesiona dłoń sygnalizuje chęć udziału w dyskusji). Całą audycję prowadzi osoba wybrana przez katechetę na początku ćwiczenia.
Katecheta włącza dyktafon (lub magnetofon), nagrywa przebieg rozmowy.
* czas maks. 10 min.
Na zakończenie katecheta krótko podsumowuje pracę poszczególnych grup, wybierając z ćwiczenia te elementy, które najtrafniej ukazały Jana Pawła II - jako Świadka Nadziei.
Zakończenie
Katecheta proponuje, aby uczniowie pod tematem napisali SMS (krótka notatka zawierająca maksymalnie 180 znaków), w którym zachęcą bliskie im osoby do wzięcia udziału w tegorocznych obchodach Dnia Papieskiego, którego hasłem są słowa: Jan Paweł II - Świadek Nadziei. Po wykonaniu polecenia, można odczytać np. dwie prace.
Na koniec - jako podsumowanie, odtwarzamy fragment audycji nagranej w czasie katechezy.
Materiały pomocnicze
A. Fragment wypowiedzi Jana Pawła II nadesłany z okazji Apelu III Tysiąclecia na Polach Lednickich:
"Nie lękajcie się iść w przyszłość przez Bramę, którą jest Chrystus. Bądźcie wytrwali. Nie wystarczy przekroczyć próg, trzeba iść w głąb...Podnieście głowy i zobaczcie cel waszej drogi. Jeśli idziecie z Chrystusem, jeśli przewodzi Wam Duch Święty, to nie może być innego celu, jak dom Ojca, który jest w niebie..."
B. Teksty do pracy w grupach:
Grupa I: Nadzieja jest Osobą
Jan Paweł II rozpoczynając swoją posługę mówił: "Nie lękajcie się! Otwórzcie, otwórzcie drzwi Chrystusowi!" Słowa te są głęboko zakorzenione w Ewangelii, wypowiada je Chrystus do ludzi potrzebujących. Chrześcijańska nadzieja opiera się na tajemnicy Jezusa Chrystusa. Bez wiary w Odkupiciela byłaby czymś w gruncie rzeczy niezrozumiałym i ślepym. Po 15 latach pontyfikatu Jan Paweł II napisał "Słowa Chrystusa Zmartwychwstałego: Nie lękajcie się! Są nam potrzebne pod koniec drugiego millennium, może bardziej niż kiedykolwiek. Są potrzebne człowiekowi, który nie przestał się lękać i ma do tego liczne powody. (...) Słowa te są potrzebne wszystkim ludom i narodom całego świata. Trzeba, ażeby wracała do ich świadomości ta pewność, że istnieje Ktoś, Kto dzierży losy tego przemijającego świata, Ktoś kto ma klucze śmierci i otchłani (...) Ktoś kto jest Miłością, Miłością uczłowieczoną, Miłością ukrzyżowaną i zmartwychwstałą. (...) On jeden ma pełne pokrycie dla słów: Nie lękajcie się" (Przekroczyć próg nadziei, 34).
Jan Paweł II stanowczo głosi Ewangelię, jednocześnie opowiadając się za ekumenizmem i dialogiem między religiami. Czyni to w nadziei, że dialog pomimo głębokich różnic jest możliwy. Papież swoim życiem, zaangażowaniem, tym co robi i naucza, niezłomnością i odwagą pragnie dać świadectwo Prawdzie, ukazać Chrystusa jako jedynego Pośrednika między Bogiem a ludźmi.
Grupa II: Nadzieja mocą Kościoła
Jan Paweł II nie lękał się podjąć trudnego procesu oczyszczania pamięci. Wiele razy wzywał wszystkich wierzących, "aby w akcie odwagi i pokory uznali błędy tych, którzy nosili i noszą miano chrześcijan" (Incarnationis Mysterium, 11).
Jan Paweł II pragnie, abyśmy z jednej strony byli dumni z przynależności do Kościoła, a z drugiej umieli przyznać, że jesteśmy grzeszni. Odnowa, do której powołany jest Kościół oznacza m.in. stanięcie w prawdzie. Prawdą tą jest historia świętości, nierzadko owocującej męczeństwem, ale też "odnotowuje się niemało faktów, które z chrześcijańskiego punktu widzenia stanowią antyświadectwo" (Incarnationis Mysterium, 11).
Przekraczanie kolejnych progów nadziei jest u Jana Pawła II zakorzenione w jego zawierzeniu Matce Bożej. Ojciec Święty mówił bowiem o nadziei przed wizerunkiem Jasnogórskiej Pani. "Maryjo - Królowo Polski proszę Cię dla wszystkich moich rodaków o taką zwycięską nadzieję. Może w tej chwili, w tym dziejowym momencie, nadzieja jest najbardziej zagrożona. A równocześnie najbardziej nieodzowna. Nadzieja, która jest mocą człowieka, która go czyni mocnym również wśród cierpień i doświadczeń" (Częstochowa, 12.06.1987 r.)
Grupa III: Wspólnota młoda duchem
Jan Paweł II niezmiennie przypomina, że "zbawczą misję Kościoła w świecie realizują nie tylko ci, którzy czynią to na mocy święceń, ale także wszyscy świeccy, którzy na mocy Chrztu i specyficznego powołania uczestniczą - każdy w sobie właściwym stopniu - w kapłańskim, prorockim i królewskim urzędzie Chrystusa" (Christifideles laici,23).
Podczas ostatniej wizyty w Polsce Ojciec Święty mówił: "Bądźcie solą, która daje chrześcijański smak życiu" (Siedlce, 10 VI 1999). To zadanie mają podejmować w Kościele wszyscy w różny sposób np. działalność charytatywną, społeczną, wychowawczą.
Największą nadzieją dla Jana Pawła II jest młodzież. Widać to w czasie Światowych Spotkań Młodzieży, np. w Denver papież nazywa siebie Pielgrzymem Nadziei. Ojciec Święty zauważa, że istnieje pewna tendencja do pesymistycznego patrzenia na młodych, tymczasem młodzi pragną autentycznych wartości. "W ich oczach dostrzegłem cierpienie, ale także skruchę i nadzieję" (Novo millennio ineunte,10).
Dlatego papież nie zawahał się zażądać od młodzieży radykalnego wyboru wiary i życia, wskazując im jednocześnie zadanie stawania się "stróżami poranka" nowego tysiąclecia.
Grupa IV: Społeczny wymiar chrześcijańskiej nadziei
Jan Paweł II wielokrotnie ukazuje ścisły związek między Ewangelią a kulturą. Z nadzieją zauważa: "Nasze pokolenie staje wobec podobnych problemów, jakim musiał sprostać Kościół pierwszych wieków. Myślę tu przede wszystkim o krajach Wschodu, niezwykle bogatych w dawne tradycje religijne i filozoficzne. (...) Zadaniem dzisiejszych chrześcijan jest wydobycie z tego bogatego dziedzictwa elementów zgodnych z ich wiarą, aby mogły one wzbogacić myśl chrześcijańską (Fides et ratio, 72).
Wypowiedź ta ma szczególne znaczenie, bowiem Ewangelizacja może być powierzchowna, podatna na upolitycznienie, jeśli nie zostawi trwałego śladu w kulturze danego miejsca i czasu.
Ojciec Święty dostrzega także rolę środków społecznego przekazu w głoszeniu Ewangelii. Mimo iż dostrzega wiele zagrożeń pozostaje optymistą, co widać np. w ostatnim orędziu na temat internetu: "Dla Kościoła nowy świat cyberprzestrzeni jest wezwaniem do wielkiej przygody wykorzystania swego potencjału do głoszenia przesłania Ewangelii. Wezwanie to jest w samym sercu tego, co znaczy u początku nowego tysiąclecia podążać za wezwaniem Pana, aby wypłynąć na głębię (...). Kościół podchodzi do tego nowego medium z realizmem i zaufaniem." (Orędzie na XXXVI Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, nr 2-3).
Jan Paweł II podkreśla, iż nasza przyszłość zależy od nas. Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna, a siłą nadziei jest pokonania zła dobrem.
Zespół redakcyjny:
Renata Chrzanowska, Ewa Janus, Ks. Jacek Junak CR, Izabela Ludwig,
Iwona Podolecka, Ks. Piotr Studnicki (przewodniczący zespołu), S. Julitta Szydlak,
Wioletta Szwej-Oświecińska, Marta Zubek
Wysławiając
Pomoce katechet.
